Năm 2021, với chủ đề “Sử dụng kháng sinh có trách nhiệm”, Tuần lễ truyền thông phòng, chống kháng thuốc (Antimicrobial Resistance – AMR) do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phát động diễn ra từ 18 - 24/11. Sự kiện thường niên này nhằm nâng cao nhận thức cho cộng đồng, chung tay hành động chống lại tình trạng kháng thuốc đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu.
Hãy sử dụng thuốc kháng sinh đúng cách và theo chỉ định của bác sĩ để bảo vệ sức khỏe (ảnh minh họa).
Theo WHO, kháng thuốc hiện đang là vấn đề toàn cầu, đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng của hàng triệu người mỗi năm, đồng thời còn là một thách thức lớn đối với công tác điều trị bệnh trong tương lai. Đến năm 2050, tình trạng kháng thuốc có thể là nguyên nhân gây tử vong cho 10 triệu người trên toàn cầu mỗi năm, tương đương cứ 3 giây sẽ có 1 người tử vong – lớn hơn rất nhiều so với tỷ lệ tử vong do ung thư. Tình trạng kháng kháng sinh chính là mối nguy hại hàng đầu cho sức khỏe con người trên toàn cầu, khi các phương pháp điều trị thông thường sẽ trở nên kém hoặc không hiệu quả, dẫn đến tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng hơn, kéo dài thời gian bệnh khiến sức khỏe suy kiệt, chi phí điều trị và nguy cơ tử vong cao hơn.
Trên thực tế, thuốc kháng sinh là một giải pháp hiệu quả giúp điều trị các bệnh do nhiễm vi khuẩn. Tuy nhiên, việc sử dụng kháng sinh không đúng ở người và động vật đang đẩy nhanh quá trình kháng kháng sinh, hay có thể hiểu là khiến vi khuẩn hay các mầm bệnh “quen” với kháng sinh nên kháng sinh không thể tiêu diệt hoặc ngăn chặn được sự phát triển của chúng. Khi đó, việc điều trị các bệnh nhiễm khuẩn sẽ trở nên khó khăn hơn, thậm chí không thể điều trị được. Nhiễm khuẩn do vi khuẩn đề kháng buộc bác sĩ phải sử dụng thuốc kháng sinh thay thế, mà các thuốc này thường có độc tính cao hơn. Việc tùy tiện dùng thuốc kháng sinh có thể dẫn tới những hậu quả nghiêm trọng như:
Không điều trị dứt điểm bệnh: Việc tự ý sử dụng thuốc kháng sinh khiến phần lớn tình trạng nhiễm trùng giảm hoặc mất triệu chứng đặc thù, nhưng lại không khỏi bệnh hoàn toàn. Điều này dẫn đến việc chẩn đoán của bác sĩ gặp khó khăn, ảnh hưởng đến kết quả điều trị.
Gây ra tác dụng phụ: Ngoài việc giết chết những vi khuẩn gây bệnh, kháng sinh còn có thể tiêu diệt cả những vi khuẩn có lợi cho cơ thể nếu không sử dụng đúng cách, gây ra tình trạng tiêu chảy, đau bụng… và cả những biến chứng nguy hiểm khác như: dị ứng, nổi ban đỏ, mề đay, nôn mửa hay thậm chí gây độc cho thận, gan, sốc phản vệ đe dọa đến tính mạng người bệnh.
Gây kháng thuốc: Khi dùng thuốc kháng sinh tùy tiện, cơ thể người bệnh sẽ xuất hiện những loại vi khuẩn đề kháng kháng sinh, đồng thời sản sinh ra những loại vi khuẩn thế hệ sau có mức độ đề kháng cả với những loại kháng sinh cực mạnh. Khi đó, kháng sinh sẽ không còn tác dụng, người bệnh có nguy cơ tử vong bởi những nhiễm khuẩn thông thường.
WHO cũng kêu gọi mỗi cá nhân, tập thể cần nâng cao nhận thức về việc sử dụng kháng sinh. Cụ thể, đối với người dân dùng thuốc đúng chỉ định của bác sĩ; không tự ý dùng thuốc kéo dài; không dùng đơn thuốc cũ hoặc của người khác. Đối với nhân viên y tế không chỉ định quá mức và sai mục đích kháng sinh; hướng dẫn người bệnh sử dụng đúng kháng sinh; khuyến cáo tác hại của lạm dụng kháng sinh… Vì sức khỏe của chính mình và người thân, hãy sử dụng thuốc kháng sinh một cách có trách nhiệm. Chỉ sử dụng khi thật sự cần thiết và phải có sự tham vấn, chỉ định từ bác sĩ điều trị.