Hầu hết trẻ em bắt đầu có biểu hiện không tuân thủ vào khoảng 24 tháng tuổi khi trẻ bắt đầu khám phá tính độc lập và phát triển hình ảnh bản thân. Ở độ tuổi này, sự không tuân thủ của trẻ là cách trẻ giao tiếp.
Nói cách khác, trẻ nhận ra rằng không phải lúc nào mong muốn của cha và mẹ cũng phù hợp với trẻ và trẻ có thể có sở thích, không thích và đồ dùng của riêng mình. Các hành vi phổ biến trong giai đoạn này là thường xuyên sử dụng từ “không”, chia sẻ khó khăn, đòi hỏi, kén ăn và nổi cơn thịnh nộ khi không tìm được.
Trẻ em tiếp tục thể hiện hành vi không tuân thủ khi trẻ khám phá ra sở thích của riêng mình, tách biệt khỏi cha mẹ. Thay vì bạn hạn chế trẻ trong những thời điểm này, điều này có thể làm cho hành vi trở nên tồi tệ hơn, hãy linh hoạt và kiểm soát phù hợp hơn về mặt phát triển của trẻ. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp những thông tin hữu ích để cha mẹ có cách dạy trẻ biết lắng nghe một cách hiệu quả.
Ở những trẻ mới biết đi, vỏ não trước của trẻ vẫn đang phát triển nên các kỹ năng như kiểm soát xung động và suy luận logic vẫn chưa được phát triển. Đây cũng là nguyên nhân chính gây bực tức, thất vọng cho các bậc cha mẹ khi trẻ không chịu nghe lời.
Thời điểm này, trẻ có thể lắng nghe cha mẹ nói, hiểu một phần được những điều đó nhưng không thể làm theo một cách nhất quán vì trẻ chưa kiểm soát được hành vi của mình. Hầu hết các chuyên gia hiện nay đều có chung quan điểm rằng thời gian chờ không hiệu quả thậm chí có thể phản tác dụng trong sự phát triển lành mạnh, đặc biệt là đối với trẻ mới biết đi. Trẻ mới biết đi không nên bị trừng phạt vì hành vi nằm ngoài tầm kiểm soát của trẻ do đang trong giai đoạn hoàn thiện của não bộ.
Hầu hết trẻ em bắt đầu có biểu hiện không tuân thủ vào khoảng 24 tháng tuổi
1. Dạy trẻ đúng cách tùy theo các giai đoạn phát triển trong cuộc đời
Như mọi phụ huynh đều nhận ra dù sớm hay muộn, việc to tiếng hoặc thậm chí quát mắng trẻ hiếm khi mang lại tác dụng như mong muốn. Thay vào đó hãy ngồi xuống và bế trẻ lên, để cha mẹ có thể nhìn thẳng vào mắt con và thu hút sự chú ý của chúng.
Giao tiếp bằng mắt là một trong những kỹ năng quan trọng và hiệu quả nhất khi cha mẹ đối mặt với con mình. Bé sẽ chú ý lắng nghe hơn nếu cha mẹ của chúng ngồi xuống bên cạnh trẻ ở bàn ăn sáng khi nhắc chúng không được ăn ngũ cốc hoặc kẹo trên giường vào ban đêm khi chuẩn bị đi ngủ.
2. Rõ ràng trong mọi vấn đề
Cần đưa ra những tuyên bố hoặc quy định trong gia đình mà cha mẹ muốn trẻ tuân theo một cách rõ ràng, đơn giản và dễ hiểu. Điều này sẽ khiến trẻ hiểu ra vấn đề một cách nhanh chóng thông qua các câu từ mà cha mẹ chúng dùng.
Thật khó để trẻ có thể tìm ra điểm mấu chốt của một tin nhắn dài như "Bên ngoài trời rất lạnh và gần đây con hay bị ốm, vì vậy mẹ muốn con mặc áo len vào trước khi chúng ta đến cửa hàng.
"Thay vào đó, các bà mẹ có thể nói ngắn gọn: "Mặc áo len vào và mẹ con mình sẽ ra cửa hàng". Và đừng nói điều gì đó như một câu hỏi nếu trẻ thực sự không có quyền lựa chọn. "Đã đến lúc chúng ta lên ô tô rồi" có tác động nhiều hơn so với "Hãy leo lên ghế ô tô của con, được không con yêu?" Sẽ là một điều tốt khi đưa ra các lựa chọn cho trẻ mới biết đi, nhưng hãy đảm bảo rằng cha mẹ của trẻ cảm thấy tốt với tất cả các lựa chọn mà họ đưa ra. Bằng cách cho phép trẻ đưa ra những lựa chọn hạn chế, trẻ sẽ cảm thấy mình cũng có quyền được đưa ra quyết định và kết quả sau đó có thể khiến cha mẹ của trẻ cảm thấy bất ngờ.
Giao tiếp bằng mắt là kỹ năng quan trọng có hiệu quả khi cha mẹ đối mặt với con mình
3. Nghiêm túc với từng lời nói của bản thân mình
Hãy nói rõ với trẻ rằng các quy định mà mình đưa ra cần được thực hiện một cách nghiêm túc. Tuy nhiên đừng nên đe dọa hoặc sử dụng những lời hứa với trẻ khi không chắc rằng mình có thể thực hiện được. Nếu một bà mẹ nói với đứa con 2 tuổi của cô ấy rằng "Con cần uống một cốc nước trái cây sau bữa tối", thì đừng nói gì 5 phút sau đó và hãy cho trẻ uống đúng loại nước trái cây đã được đề cập đến.
Ngoài ra cũng cần đảm bảo rằng cả cha và mẹ của trẻ đều hiểu những quy tắc học đề ra và cũng cùng tôn trọng chúng, để không ai trong hai người phá hoại những quy tắc đó. Và nếu có bất đồng, hãy nói chuyện để cả hai đều rõ ràng về những gì cần phải nói hoặc làm khi vấn đề xuất hiện trở lại – một điều chắc chắn sẽ xảy ra.
4. Củng cố những thông điệp hoặc quy tắc đã đưa ra
Việc theo dõi lời nói của cha mẹ với một số loại thông điệp khác thường giúp ích cho họ, đặc biệt nếu họ đang cố kéo con mình ra khỏi một trò chơi hoặc câu chuyện đang thu hút sự chú ý của chúng.
Chẳng hạn, nói: "Đã đến giờ đi ngủ!" và sau đó đưa ra một dấu hiệu trực quan (bật và tắt công tắc đèn), một dấu hiệu vật lý (đặt tay lên vai trẻ để nhẹ nhàng kéo sự chú ý của chúng ra khỏi món đồ chơi và hướng về phía cha mẹ chúng), thậm chí có thể ngay lập tức bế trẻ lên giường, vỗ vào gối ra hiệu cho trẻ hãy ngủ đi và không quên tắt công tắc đèn khi ra khỏi phòng.
Điều quan trọng là trẻ cần phải biết khi nào có điều gì đó đặc biệt nguy hiểm và cha mẹ chúng phải hướng dẫn trẻ cách tiếp cận nó một cách an toàn. Ví dụ, khi trẻ băng qua đường, hãy nhớ luôn nắm chặt tay con. Bằng cách đó, trẻ sẽ biết được rằng qua đường khi đang có nhiều xe đi qua là việc nguy hiểm và chúng cần phải cẩn thận hơn.
Hãy nói rõ với trẻ rằng các quy định mà mình đưa ra cần được thực hiện một cách nghiêm túc
5. Đưa ra các mức độ cảnh báo
Hãy thông báo cho trẻ trước khi có một sự thay đổi lớn nào đó, đặc biệt nếu con vui vẻ tham gia cùng một số món đồ chơi đồ chơi hoặc một người bạn. Trước khi hai mẹ con sẵn sàng ra khỏi nhà, hãy nói "Chúng ta sẽ đến công viên trong vài phút nữa. Nhưng con cần phải hứa khi mẹ gọi phải ngay lập tức đứng dậy và chuẩn bị về nhà."
6. Hướng dẫn trẻ và làm cho các công việc trở nên thú vị
Đưa ra các nhiệm vụ thực tế, chẳng hạn như “Con hãy sắp xếp các khối màu đỏ này lại với nhau”. Sau đó, cha mẹ trẻ có thể thực hiện nó: “Tốt, bây giờ chúng ta hãy cất các khối màu xanh đi.”Việc la hét hoặc quát mắng trẻ có thể tạo ra kết quả, nhưng không ai muốn điều này xảy ra cả.
Hầu hết trẻ em phản ứng tốt nhất khi cha mẹ đối xử với chúng bằng sự nhẹ nhàng pha chút hài hước. Sự hài hước, tình cảm và sự tin tưởng mà cha mẹ thể hiện với con trẻ khi nói chuyện sẽ khiến trẻ muốn lắng nghe cha mẹ của chúng hơn vì trẻ sẽ biết rằng cha mẹ yêu bé và cảm thấy mình thật đặc biệt.
7. Hình thành mô hình hành vi tốt
Trẻ em sẽ học được cách lắng nghe tốt hơn nếu chúng thấy rằng cha mẹ cũng là người biết lắng nghe. Hãy tạo thói quen lắng nghe con trẻ bằng cách lắng nghe và tôn trọng ý kiến của bất kỳ một người nào khác. Hãy nhìn thẳng vào mắt trẻ khi nói chuyện với bé, đáp lại một cách lịch sự và để trẻ kết thúc mà không ngắt lời bất cứ khi nào có thể.
Mặc dù có vẻ như là một yêu cầu khá cao khi mẹ vừa nấu bữa tối vừa nói chuyện phiếm với trẻ, nhưng hãy cố gắng không bỏ đi hoặc quay lưng lại khi bé đang nói. Cũng như rất nhiều cách cư xử khác, người xưa xem câu nói "Làm theo lời ta nói, không làm như ta làm" không có giá trị gì khi dạy con cái bạn nghe lời.
8. Động viên trẻ đúng lúc
Trẻ nhiều khả năng sẽ nghe lời cha mẹ hơn nếu cha mẹ chúng có thể nhận thấy khi nào con cư xử tốt và động viên và khen ngợi trẻ về điều đó. "Con đã cất những con búp bê của con ngay khi mẹ yêu cầu. Con làm tốt lắm!" hoặc "Con đã rất nhẹ nhàng với những chú cún con.
Mẹ rất tự hào về con!" Hãy đảm bảo cung cấp cho trẻ những điều tích cực và nói cụ thể về những gì cha mẹ đang khen ngợi trẻ, và trẻ sẽ trở nên nghe lời hơi, ít nhất là theo những quy định mà cha mẹ chúng đã đặt ra.
Đến một độ tuổi nào đó trong quá trình phát triển của trẻ, các bậc cha mẹ có thể cảm thấy phát điên bởi tính ngang bướng của trẻ. Nhiều bậc cha mẹ thậm chí phải nói đi nói lại hàng chục lần trước khi trẻ đứng dậy và làm bất cứ điều gì như mặc quần áo, tắt tivi, đánh răng và cảm thấy dường như trẻ đang cố tình phớt lờ mình.
Tuy nhiên, vẫn tồn tại những cách có thể giúp cha mẹ dạy trẻ biết nghe lời hơn chẳng hạn như sử dụng những câu từ nhẹ nhàng để nói chuyện với bé, động viên bé kịp thời hay chứng tỏ cho trẻ thấy mình cũng quan tâm, lắng nghe và tôn trọng ý kiến của trẻ.